علایم و درمان حساسیت پوستی

علائم حساسیت پوستی عینی و باطنی است. به تغییرات فیزیکی که پزشک آن را مشاهده می کند، علائم ظاهری یا عینی می گویند که شامل قرمزی، ورم یا زخم می شود. این تغییرات در لایه محافظتی پوست رخ می دهد و پزشک به راحتی می تواند آن را مشاهده کند.

منظور از علائم باطنی، احساسی است که در اثر حساسیت پوستی به فرد دست می دهد. مثل خارش، سوزش و درد. این علائم واقعی است ولی فقط خود فرد می تواند آن را احساس یا مشاهده کند. برای پیشگیری از بروز حساسیت حتما از محصولات مناسب پوست حساس استفاده نمایید.

تجربه حساسیت پوستی بدون نشانه ظاهری آزاردهنده است. ممکن است دیگران متوجه بغرنج بودن شرایط شما نشوند و پزشک دیرتر علت را تشخیص دهد.

بهتر است قبل از مراجعه به پزشک، فهرستی از علائم داخلی خود تهیه کنید. بدین ترتیب، متخصص پوست درک بهتری از وضعیت شما پیدا می کند و بهتر می تواند علت را تشخیص دهد. همچنین در مدت کوتاه معاینه، برای به خاطر آوردن علائم تحت فشار قرار نمی گیرید.

چرا پوستم می‌سوزد؟

اگر از خودتان می پرسید: «چرا پوستم می سوزد؟»، ممکن است پای یکی از دلایل زیر در میان باشد.

• درماتیت تماسی :

به التهاب پوستی ناشی از قرار گرفتن در معرض شیء آزاردهنده، درماتیت تماسی می گویند. در این حالت، وقتی پوست در تماس با عطر قوی شوینده لباس قرار می گیرد، سطح پوست اندکی آسیب می بیند. بدن در واکنش به این وضعیت تلاش می کند از خود دربرابر تهدید بیرونی محافظت کند و واکنش ایمنی از خود نشان می دهد.

واکنش آلرژیک پوست هم شبیه به همین وضعیت است. درماتیت تماسی نوع شایع اگزما است.

• آلرژی :

واکنش آلرژیک هم باعث درماتیت یا التهاب پوست می شود. واکنش آلرژیک پوست به معنی فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی است. وقتی پوست آلرژن را لمس می کند، مثلا حین چیدن علف های هرز با گرده گیاه تماس پیدا می کند، بدن با تولید سلول T تلاش می کند از خود محافظت کند. این فرایند منجر به قرمزی و خارش می شود.

• روزاسه :

روزاسه یک بیماری پوستی است که باعث قرمزی و ورم صورت و گردن می شود. ممکن است اول گونه ها قرمز شود و گاهی به گوش هم سرایت پیدا می کند. پزشکان از علت بروز روزاسه مطمئن نیستند اما می دانند که افراد با پوست روشن و سابقه خانوادگی بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

• آکنه :

اگر سال های نوجوانی را بدون آکنه پشت سر گذاشته اید، جزو افراد خوش شانس محسوب می شوید. آکنه نوعی بیماری پوستی است که باعث جوش زدن می شود و شایع ترین علت مراجعه به متخصص پوست است. باورهای غلط زیادی درمورد علت بروز آکنه وجود دارد اما این وضعیت در اثر بسته شدن منافذ رخ می دهد.

• خشکی پوست :

هوای خشک زمستان برای ایجاد حساسیت پوستی کافی است. به گفته انجمن پوست شناسی آمریکا، خشکی بیش از حد پوست به دلیل خارش و سوزش، فرد را در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری های پوستی قرار می دهد.

• سایر عوامل :

سن، آب و هوا و غیره جزو دیگر دلایل بروز حساسیت پوستی هستند. با بالا رفتن سن، پوست رطوبت از دست می دهد، خشک می شود و ترک برمی دارد. درنتیجه، فرد بیشتر در معرض خطر حساسیت پوستی قرار می گیرد.

بعضی از داروها، مخصوصا داروهای فشار خون، باعث کم آبی و خشکی پوست می شوند. تغییرات هورمونی، مثلا در دوران قاعدگی، هم روی پوست تاثیر می گذارد. به علاوه، داروهای سرطان عوارضی مانند خارش و خشکی پوست را به دنبال دارند.

سیگار، در کنار سایر مضراتی که دارد، سرعت پیر شدن پوست را بالا می برد و باعث چین و چروک زودرس می شود. آلودگی و بعضی از محصولات آرایشی هم به این وضعیت دامن می زنند.

زنان بیشتر در معرض خطر حساسیت پوست قرار دارند:

تحقیقات جهانی نشان می دهد حدود 50 تا 61% از بانوان و 30 تا 44% از آقایان دچار حساسیت پوستی می شوند. شاید بتوان گفت تفاوت ضخامت پوست زنان و مردان یکی از دلایل آسیب پذیری بیشتر خانم ها نسبت به آقایان است. همچنین تغییرات هورمونی باعث می شود زنان بیشتر در معرض خطر کم آبی و خشکی پوست قرار بگیرند. با این حال، این دلایل در حد نظریه است و هنوز باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.

• بیماری های جدی موثر در حساسیت  :

در اکثر موارد، حساسیت پوستی به سادگی قابل درمان است اما یادتان باشد گاهی حساسیت پوستی علامت یک مشکل جدی تر است. بعضی از بیماری هایی که پوست یا خون را تحت الشعاع قرار می دهند، به شکل حساسیت پوستی ظاهر می شوند. اگر بابت حساسیت پوستی نگران هستید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

بیماری های زیر در بروز حساسیت پوستی نقش دارند:

• سرطان پوست

• لنفوم هاجکین

• بیماری کلیوی

• بیماری کبد

• زونا

• ام اس

• اچ آی وی و سایر بیماری های خودایمنی

تشخیص حساسیت پوست:

در اکثر موارد، پزشک عمومی یا متخصص پوست می تواند با معاینه حساسیت پوستی را تشخیص دهد. حتی می توانید معاینه را با تماس ویدئویی و به صورت مجازی انجام دهید. همچنین ممکن است پزشک برای درک بهتر علت بروز حساسیت پوستی سوالات زیادی از شما بپرسد.

سوالات متداول :

بهتر است برای پاسخ دادن به این سوالات آماده شوید:

• کدام قسمت از بدن دچار حساسیت پوستی شده است؟

• آیا بستگان نزدیک شما دچار حساسیت پوستی هستند؟

• چند وقت است که متوجه حساسیت پوستی شده اید؟

• چه چیزی باعث بهتر شدن حساسیت می شود؟

• چه چیزی باعث تشدید حساسیت پوستی می شود؟

• از چه محصولات آرایشی یا شوینده لباس در منزل استفاده می کنید؟

• آیا تغییرات آب و هوا روی پوستتان اثر می گذارد؟

درمان حساسیت:

روش های مختلفی برای درمان حساسیت پوستی، چه در خانه و چه در مطب متخصص، وجود دارد. معمولا درمان حساسیت پوستی شامل سه مرحله است. هدف از اقدامات اولیه، تسکین و تحت کنترل درآوردن خارش یا سوزش است. در مرحله بعد، روی درمان علت حساسیت پوستی تمرکز می شود که با کمک متخصص پوست بهتر انجام می شود. درنهایت، باید روی محافظت از پوست دربرابر بروز حساسیت در آینده کار کنید.

درمان خانگی حساسیت:

اولین قدم برای درمان حساسیت پوستی در منزل پیدا کردن مرطوب کننده مناسب است تا تسکین موقت حاصل شود. مرطوب کننده باکیفیت و بدون بو خشکی پوست را تسکین می دهد و مانع از خارش می شود.

معمولا انتخاب کرم های غلیظ بهتر است و بیشتر از لوسیون دوام دارد. در طول روز و به محض خشک کردن خود بعد از حمام یا شستن دست ها، از مرطوب کننده استفاده کنید.

بعضی از روش های قدیمی هم موثر عمل می کند. شاید از مادربزرگتان شنیده باشید که حمام کردن با جو راز درمان حساسیت پوستی است و تحقیقات تاثیر این روش را ثابت کرده است.

تحقیق سال 2016 نشان می دهد لوسیون حاوی جو کلوئیددار به بهتر شدن خشکی و حساسیت پوست کمک می کند. استفاده از لوسیون حاوی جو باعث محافظت از لایه بیرونی پوست می شود و احتمال واکنش نشان دادن به عوامل محیطی مانند عطر یا رنگ لباس پایین می آید.

بهتر است علاوه بر امتحان کردن روش های خانگی، به فکر برنامه روزانه محافظت از پوست باشید. دقت کنید چه چیزهایی در طول روز باعث ایجاد حساسیت در شما می شود.

مثلا شاید پرستار هستید و باید مرتب دست های خود را بشویید. پس بهتر است در محل کار یک کرم دست در جیبتان داشته باشید تا در طول شیفت از مرطوب کننده استفاده کنید. اگر در فضای باز کار می کنید، به فکر محافظت از پوست دربرابر حرارت خورشید یا دمای سرد و خشک باشید.

مدت زمان حمام یا دوش آب داغ را به پنج دقیقه کاهش دهید زیرا آب داغ به حساسیت پوستی دامن می زند. به جای مالیدن حوله برای خشک کردن پوست، آن را با ضربات آرام به بدن بزنید.

هروقت از خانه بیرون می روید، حتی در زمستان، از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. اگر به بعضی از پارچه ها حساسیت دارید، لباس های آزاد و شل انتخاب کنید.

مراجعه به پزشک:

اگر روش های خانگی موثر واقع نمی شود، باید به پزشک مراجعه کنید. متخصص پوست در تشخیص علت زمینه ای، مانند بیماری کلیوی، به شما کمک می کند. پزشک از سوالات و آزمایشات مناسب برای بهبود شرایط مطلع است.

اگر استفاده از کرم جواب نداده است، پزشک به مدت کوتاه استروئید موضعی تجویز می کند. استروئید موضعی به شکل کرم یا پماد قابل دسترس است.

اگر آرایش می کنید، ممکن است متخصص از شما بخواهد به مدت دو هفته مصرف لوازم آرایش را قطع و بعد استفاده از هر محصول را به نوبت شروع کنید. بدین ترتیب، بهتر می توانید تشخیص دهید که کدام یک از محصولات آرایشی باعث تشدید حساسیت پوستی می شود.

مصرف پروبیوتیک و استفاده از کرم پروبیوتیک به ترمیم لایه محافظتی پوست کمک می کند تا در برابر عوامل احتمالی مصون باشد.

عوارض حساسیت پوست:

انجمن پوست شناسی آمریکا توصیه می کند حساسیت پوستی را درمان کنید تا بدتر نشود. اگر دچار خشکی پوست باشید، می دانید چقدر سخت است که جلوی مالیدن و خاراندن پوست را بگیرید.

خاراندن پوست در بلندمدت باعث می شود خارش دائمی شود و عفونت پوستی رخ دهد. خاراندن پوست منجر به خونریزی و حساسیت بلندمدت خواهد شد. اگر از حساسیت پوستی رنج می برید، بهتر است از پزشک کمک بخواهید.

کلام آخر:

اگر حساسیت پوستی را تجربه کرده باشید، می دانید که چقدر آزاردهنده است. خوشبختانه، برای اکثر عوامل حساسیت پوستی درمان وجود دارد. یادتان باشد استفاده از مرطوب کننده باکیفیت و مراجعه به متخصص پوست دو راهکار کلیدی برای تسکین این عارضه است. حواستان به فعالیت ها یا عوامل محیطی که باعث تشدید حساسیت می شود باشد و از آن ها دوری کنید.